Ana Sayfa > Felsefe (Page 2)

Felsefe

Bir nefes felsefe 11: “Evrendeki her şey canlıdır” ve “Her şey Tanrı’yı zikreder” önermeleri bize ne anlatır?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 1

Eğer “felsefe var oluşun -hem dış dünyanın ve hem de insanın iç dünyasının- gizini düşünerek çözme uğraşı ise, düşünce tarihi, elimizdeki yazılı belgelerden çok daha eski bir tarihte başlamış olmalıdır.  Çorum Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde felsefe tarihine M.Ö. 6. yüzyılda mitolojiden logos’a Thales (İ.Ö.?625-545) ile birlikte geçildiği bilgisiyle başlamak ne derece

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 10: Fârâbî, Nübüvvet’i siyaset felsefesinin merkezine nasıl yerleştirdi?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Geçen haftaki “Bir Nefes Felsefe” yazısında Tanrı’nın evreni nasıl yarattığını tâlimî/müsbet ilimler vasıtasıyla açıklayıp, niçin yarattığını ilâhîyat/felsefe disiplinleriyle  anlaşılabileceği üzerinde durmuştuk, hatırlarsanız. Müslüman filozofların  modern felsefede anlama ve açıklama, pozitif ve beşeri/tinsel ilimler ayrımına ve buralarda kullanılacak yöntemler farklılıklarına işaret etmesinin günümüz felsefe açısından da önemini belirtmiştik. Aristoteles’in ilimleri teorik, pratik

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 9: Tanrı Evreni Nasıl ve Niçin Yarattı?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

İslam felsefesine Tanrı, vacibu’l-vucud yani zorunlu varlık olarak tanımlanır. Varolması için bir başka varlığa muhtaç değildir, bu açıdan “Vacibu’l-vucud bizatihi” de denir. Tanrı’nın dışındaki her şey, evren diye isimlendirilir ve varolması için bir başka varlığa ihtiyaç duyar, bu nedenle vacibul-vucud bigayrihi de denilir. Bu husus önemli, “Bir Nefes Felsefe”ye dair önceki

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 8: ‘Hikmetü’l-Meşrikiyye’ “Doğu Felsefesi”ne karşılık gelir mi?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

"Tanımlaması onu söylüyor zaten" deyip, "on yıllardır süregelen 'Doğu-Batı' ikilemine katkı yapıp, 'gerekli bir öteki' oluşturup, savunmacı bir tutuma mı gireceksiniz, sizde" mi dediniz? Çünkü Doğu ve Batı terimleri salt coğrafî bölgelere tekabül etmenin ötesinde ya da İslam ve Doğu kültürlerini özdeştirip, Batı dünyasının hâkimiyetini pekiştirmek için gerekli bir öteki

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 7: Müslüman filozoflar, İslamiyet’in ilk dönemindeki teo-politik çatışmaları aşabildi mi?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet, Tasavvuf ve İlahiyat 0

Kindi’nin önceleri rasyonalist geleneği önceleyen Ehl-i Tevhid ve’s-Sıfat ekolünün Kur’an’ın mahluk olduğu görüşünü zorla kabul ettirme çabası (Mihne) sonucunda ana bünye diye isimlendirilen Ehl-i Sünnet’ten ayrıldığı (itizal) ettiği söylenen akım içinde yetiştiği bilinmektedir. Onun “kelamcı-filozof” olarak ilimler tasnifi ve yöntem meselesinde söylediklerinin önemi de ortada. Mutezili görüşü benimseyen Halifeler zamanında

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 6: İlk İslam filozofu kimdir?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Tabii ki Kindî (ö. 252/866)  dediğinizi duyar gibiyim! Evet; bütün İslam felsefesi tarihi kitaplarında da öyle yazıyor çünkü. Teolojik/kelâmî düşünceden felsefî tefekküre geçişte önemli bir kelamcı-filozoftur gerçekten de, ama İlk İslam filozofu olarak nitelendirilir mi, bilemedim, desem doğru olmaz. Emevî ve Abbâsî dönemlerinde önemli vazifeler görmüş aristokrat bir ailenin çocuğu olarak

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 5: Felsefe “iyi yaşama sanatı” ise “insan yedisinde neyse yetmişinde odur” sözünün  “ahlak felsefesi”ndeki karşılığı nedir?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Peygamberimizin “Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim” ve “Ahlakınızı güzelleştiriniz” şeklindeki sözleri ile “insan yedisinde neyse yetmişinde odur”  sözünü bir arada düşündüğümüz zaman “Ahlak ve Felsefesi Ne İçindir ve Neye Yarar?” diye sormak gerekmez mi? Bu etik ve ahlak kavramlarının analizini, temelde ahlakın değişip değişmediği meselesi bağlamında müzakere edilir. Felsefe “İyi

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 4: İslam felsefesi karşıtlığının temelinde yatan meşşai filozofları tekfir etmek ne derece tutarlı?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet, Tasavvuf ve İlahiyat 0

Biz, Kindi’yi İlk Müslüman filozof olarak nitelendirdikten sonra İslam felsefesinin kurucu filozofunun Farabi olduğunu belirtiyoruz. Onu felsefeyi asli yurduna geri getirdiğini ve Hz. Muhammed’in getirdi yeni sistem bağlamında kadim kültürleri okuyup yeni bir bakış açısı getirilmesi ve bunu felsefi temellerini kurguladığını ve buna Meşşai öğreti denildiğini belirtiyoruz.  İbn Sina’nın bunu

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 3: İslam felsefesinin oluşum sürecinde yerli ve yabancı kaynaklar tasnifi tutarlı mı?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet, Tasavvuf ve İlahiyat 0

Sistemler ilk öncüllerden kurulur ve her felsefi/hukuki/dini öğretiye yönelik eleştiriler genelde 2. Önerme ve onlardan çıkarsanan yargılara yöneliktir. Bu açıdan biz mantık dersinde Farabi’nin dil ve düşünce arasındaki irtibatını, tasavvur ve tasdik çeşitlerini, Hakikat’e dair sunum tarzlarını (burhan-cedel/diyalektik, hitabet/belagat/retorik, şiir ve safsata) inceleyerek felsefeye giriş yaparız. Sonra Mantık bilmeyenin ilmine

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 2: Bağlanmanın kökenine inmek için felsefe

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

 Eğer, felsefe derken ontoloji, epistemoloji ve aksiyoloji sacayağı üzerine kurulu, sistematik, eleştirel ve mukayeseli bilgileri kast ediyorsak, Varlık (V:Tanrı; v:âlem) ilişkisine dair temellendirmesini yapan ve buna uygun hayat yaşamaya yaşayan ister mümin ve müslim (Müslüman) ister gayr-i müslim olsan (Hristiyan, Musevi) bir felsefecinin konumu ne olabilir?               Ne alaka şimdi deyip

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Doğan Özlem'e... Bu satırların yazarını takip eden dostlar, “felsefe dediğin ne işe yarar?” sorusu bağlamında kısa yazılarla sohbet ettiğimizi bilir. Artık “Bir Nefes Felsefe” başlığı altında genelde felsefe tarihi özelde İslam Felsefesi tarihini merkeze alarak, kronolojik okumaların birikimini bir konu/soru/n bağlamında “okur” ve “”yazar” yoldaşların müzakeresine açalım dedik. Bu serinin ilk

Tamamını Oku

Felsefenin aslî yurdu neresidir?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Manşet 0

“Felsefenin Aslî Yurdu, bize öğretildiği gibi İyonya bölgesi ve Grekler mi, yoksa Mezopotamya bölgesi ve Kaldeliler mi?”  Bu soruya Farabi’nin cevabı Kaldelilerdir: Felsefe Kaldeliler üzerinden Mısır’a, oradan da Antik Yunan’a geçmiştir. Malum olduğu üzere dünya üç büyük kültürel aktarım ve etkileşim yaşamıştır. Milâttan önce 600’lerde başlayan kültürel aktarım yaklaşık iki

Tamamını Oku

Portakalın aklı olsaydı ya da felsefe dediğin ne işe yarar?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Kitap ve Kültür 0

Lucy Eyre; Çeviren: Berna YılmazcanDoğan Kitapçılık;İstanbul, 2008, 14 x 20 cm, 200 sayfa, Türkçe, Karton Kapak.ISBN No: 9789759918606 Filozof ya da felsefeci denilince aklınıza nasıl bir insan imgesi gelir? Tebessüm ettiniz değil mi, uçuk kaçık, tuhaf insanlar! Anlaşılmaz şeyler söyleyen ve sürekli ölüler ile uğraştıkları için olsa gerek fikren nerede olduğu

Tamamını Oku

İnsan onuru

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Manşet 0

Abdurrahman Şeref Beyi Osmanlı Devleti-Türkiye Cumhuriyeti’nin kültürel geçişini incelemek için önemli mihenk taşı olarak görüyoruz. Onun ilim adamı ve siyasetçi olarak onurlu duruşu, yazdıkları, yetiştirdikleri talebeleri ve öğretim yöntemlerini okudukça teori ve pratiği bir arada tutan seçkin bir zekâ olduğuna iyice kanaat getirdim. Bu sıralar Banu Yüksel Hocamla “İnsan onuru”

Tamamını Oku

İslam felsefesinin kurucu filozofu ve felsefe tarihinin “ikinci üstadı”: Fârâbî

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Manşet 0

Giriş: Dünya koronavirus (covid-19) salgını ile mücadele etmekte, insanlar bir nevi inziva hayatı yaşamaktadır. Dış şartların olumsuzluklarını gidermek için sorunun bir parçası olmaktansa çözüme katkıda bulunmak için yapılan bilinçli inziva, İslam filozoflarının “Tedbirü’l-Mütevahhid” kavramını hatırlatmaktadır. Felsefenin amacı Sokrates ve Platon’dan itibaren insanların mutluluğunu temin etmesi ve erdemli bir hayat sağlanmasıdır.  Bunun için özgür ve özgüvenli bireyin öncelikle kendi

Tamamını Oku

FELSEFEYİ ANADOLU’DA YENİDEN YURTLANDIRMAK

editör Felsefe, Genel, Manşet, Sanat ve Sinema 0

- Türk Felsefesine Giriş İçin Dil-Düşünce İrtibatını Sinema Üzerinden Okuma Denemesi- Giriş: Dil, Düşünce ve Kültür Felsefenin imkânını konuşmaya başlamak dilin imkânını konuşmakla başlar. Dilin düşünce ve kültür üzerindeki etkisini görmek isteyen düşünürler toplumlar üzerinde araştırma yapmaya girişmişler ve bu konuda birçok eserler ortaya koymuşlardır. Wittgenstein ve Malinowski bu düşünürlerden en meşhurlarıdır. İnsan varlık hakkında, zaman hakkında düşünürken, düşüncesini dili

Tamamını Oku

Felsefeyi Anadolu’da yeniden yurtlandırmak

editör Felsefe, Manşet 0

- Türk Felsefesine Giriş adlı çalışma üzerine- Türk felsefesinin imkânından söz edebilmek için öncelikle Türk varlığından söz edebilmek, onun varlığının hangi zeminde durduğunu belirleyebilmek gerekiyor. Türk tarihinden söz etmiyorum. Türk varlığından söz ediyorum ki bu Türk’ün Türk olarak adlandırılmasıyla ilgilidir. Atayurtta kurulan ve yıkılan devletlerden anayurda gelişe kadar Türkün Türk olarak adlandırıldığı ve bu anlamda bir kasıtlı

Tamamını Oku

İslâm Bilim Tarihi” mi; “Arabistik Çalışmalar” ve/veya “Arap İslam Bilim Tarihi” mi?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe 0

15-16 Şubat 2018 tarihlerinde Diyarbakır Kayapınar Belediyesi, Kadim Akademi ve İYC Diyarbakır Şubesi koordinasyonuyla gerçekleşen Uluslararası   İslam Bilim Tarihi ve Fuat Sezgin  Sempozyumunda  İslâm Dünyasında Bilgi Ve Bilim Tasavvurunun Yeniden İnşası diye bir bildiri sundum. Burada oldukça verimli tartışmalar oldu. Bildiri kitaplarını hemen yayımlacaklarını söylediler. İlgili birimlerin yöneticilerinin şahsında emeği

Tamamını Oku

Vefasını metan gazıyla gösteren eşek

Selçuk Alkan Felsefe, Yaşam 0

  Hoca bir gün eşeğinin çok yem yediğinden yakınmış. Komşuları öğüt vermişler: “Eşeğin yemini her gün azaltacaksın. Zamanla az yemeye alışır." Hoca bu öğüde uymuş. Eşeğin yemini her gün biraz azaltmış. Aradan zaman geçmiş. Komşuları sormuşlar: “Hocam ne oldu? Eşek az yemeye alışabildi mi?” Hoca içini çekmiş: “Tam alışıyordu ki, zavallının ömrü yetmedi.” demiş. Nasreddin Hoca’mız, öylesine espriler

Tamamını Oku

Felsefe ve Hikmet kavramlarını bir hadis bağlamında müzakere etmek

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Tasavvuf ve İlahiyat 1

Felsefeyi bir “hayat tarzı” olarak görüp, yaşadığımız sorunlara dair “kaygılarımızı paylaşmak”, bunlara çözüm önerileri üretmek veya mevcut çözüm önerilerini tutarlılığını test etmeye yarayan hazır bulunuşluk sağlayarak alternatifleri çoğaltmak olarak görüyoruz. Bu açıdan bize göre bilgelik sevgisi (Philosophia) ancak insanlığın fikri birikimini rasyonel, eleştirel ve mukayeseli okumalarla edinilebilir. İşte bu nedenle

Tamamını Oku