MUZ BAHÇELERİ KURULSUN! – 2
MUZ MEYVASI’ NIN TARİHÇESİ. YETİŞTİRİCİLİĞİ ve BOTANİK ÖZELLİKLERİ
*Anavatanı Malezya, Endonezya ve Güneydoğu Asya ormanları.
*Asurlular ve eski Mısırlılar muz bitkisini tanıyorlardı.
*Muz M.Ö. 6. yüzyıldan beri Hindistan’ da yetiştirilmektedir.
*M.Ö. 2. yüzyılda Çin’de de muz tarımı başladı.
*Muz bitkisi sömürgeleştirme döneminde önce deniz yoluyla Afrika’ ya oradan da İspanyol ve Portekizliler tarafından Kanarya Adaları üzerinden Amerika kıtasına ulaştı.
*Araplar bu bitkiye “MUSA” adını verdiler.
*Daha sonraki yıllarda bitkiler türlerine göre isimlendirilirken MUSA SAPIENTIUM adı verildi.
*Muzgillere MUSACEAE adı verilir.
*Yabancı dillerdeki BANANA Arapça “parmak” anlamına gelen BANAN’ dan türetilmiş.
*Ayrıca Zaire’ nin Atlantik kıyısındaki liman kentlerinden birinin adı da BANANA.
*Tropik ve subtropik bölgelerde 9–10 ay içersinde 4–5 metre boy atar.
*10 metreye kadar büyüyen türleri de vardır.
*Muz meyvasının 40 türü ve 250′ den fazla çeşidi vardır.
*Meyvesinin boyu 5 santimden yarım metreye kadar olan çeşitleri mevcut.
*Her muz bitkisinin üzerinde 10–20 arası meyve bulunan 10–15 muz hevengi bulunur.
*Bir muz bitkisi 100–200 adet ve 30–40 kilogram meyve verir.
*Bilinen meyvelik muzun haricinde “Kırmızı Muz”, “Elma Muzu” ve “Pişirmelik Muz” gibi çeşitleri vardır.
*Meyvelik muza BANANOS, pişirilen muza PLATANOS adı veriliyor.
*Nisan ayında eski kökler sökülür, fideler dikilir.
*Mayıs ayında 3 günde bir sulamaya başlanır.
*Meyvenin doğumu Ağustos’ da başlar. Ekim’ de meyve olgunlaşır. Meyveler oluşurken geceleri çatırtılar duyulur.
*Meyve oluşurken güneş ışığına ulaşabilmek için yukarı doğru bükülür.
*Kışa girerken, dikimden 12 hafta sonra meyve donmasın diye kese giydirilir.
*Hasat Eylül-Ekim aylarında başlar, Ocak Şubat aylarında yoğunlaşır. Mart ayında hasat biter.
*Hevengi kesilen gövde bir daha meyva vermez.
*Bahçede yapılacak çok iş vardır, çiftçi 12 ay bahçeden çıkamaz.
*Eğer tam olgunlaşana kadar dalında tutulursa kabuğu çatlar ve zararlıların akınına uğrar.
*Boyu ve kalınlığına göre sınıflandırma sırasında % 40 oranında fire oluşur.
*Toplandıktan sonra 15 dakika su içinde tutularak sütünün (latex) akması beklenir, yoksa kabuğu kirlenir.
*Taşıma ve depolama sırasında sıcaklık (13,5 derece) ve nem oranı önemlidir.
*Günümüzde sadece muz taşımacılığı için geliştirilmiş özel gemiler mevcuttur.
*Orta Amerika ülkelerinden Avrupa limanlarına ulaşması 12–15 gün sürer.
*Muz tam olgunlaşmadan toplanır ve Güney Amerika ülkelerinden Avrupa’ ya gelirken yolda, ya da Avrupa’ ya geldikten sonra depolarda “etilen” gazı verilerek olgunlaştırılır.
*Piyasaya verilmeden önce depolarda 4–10 gün arası olgunlaşması beklenir.
*Bir muz meyvası toplandıktan sonra ortalama 6.500 kilometre yol gelir ve yaklaşık 1 ay sonra tüketilir.
*Yıl boyunca ortalama 26–27 derece sıcaklık ister. Sıfır derecenin altında toprak üstündeki bölümleri ölür.
*Eksi 4 derecenin altında toprak altındaki bölümleri de ölür.
*Yazın 35 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda gelişemez.
*Nem oranı % 60′ m altına düşmemelidir.
*Bu bitki çok fazla su tükettiği için Mayıs – Kasım aylarında bolca sulanmalıdır.
*Topraktan çok fazla besin çektiği için yılda 3 kere gübrelenmesi gerekir. Muzun içersinde diğer meyvaların aksine çok az miktarda meyve asidi bulunur.
*Kabuğu ne kadar sarıysa içersindeki şeker miktarı o oranda fazladır.
*Kabuğundaki kahverengi noktalar tam olgunlaşmış meyvanın habercisidir.
*Orta ve Güney Amerika ülkelerinde Monokültür olarak yetiştirildiği için hastalık ve zararlılara çok açık bir meyvadır.
*Bu sebeple çok fazla miktarda ilaçlama yapılır.
*Muz bahçelerine işçilerin çıkması beklenmeden sürekli olarak küçük uçaklarla ilaçlama yapılıp her yıl hektar başına 40 kilogram ilaçlama yapılır ki bu Avrupa’daki başka meyvelerin ortalama ilaçlama miktarının 10 katıdır.
*Meyvelerinin paketlendiği mavi naylon torbaların iç yüzeyi de, meyveyi zararlılardan koruyan bir ilaçla kaplıdır.
*İlaçlama kalıntısı en çok meyvanın uçlarında toplandığı için baş ve son kısmının yenmemesi önerilir.
*15–20 yıl yoğun tarımı yapıldıktan sonra toprak bütün verimliliğini kaybeder.
*Türkiye’ ye ilk defa 1870 yılında süs bitkisi olarak getirildi.
*1930 lardan sonra ekonomik amaçlı tarımına başlandı.
*1950 lerde Türkiye’ deki üretim ve tüketim hızla arttı.
*150 kilometrelik Alanya-Gazipaşa-Anamur sahili muz dikimi için ideal. Bu sahil şeridinde 1 milyondan fazla muz bitkisi yetiştiriliyor.
*Türkiye’ de yetiştirilenler Güney Çin kökenli LADY FINGER türü muzlar.
*Bu tür Tayland ve Kolombiya’da da yetişiyor.
*Türkiye’ ye ithal edilen muzlar genellikle CAVENDISH türüdür.
*Türkiye’ deki üretim 1984′ den sonra muz ithalatı artınca darbe yedi.
MUZ’ UN TİCARİ ÖNEMİ
*Dünyada ticaret payı en yüksek olan meyva.
*Yıllık tüketimi 90 milyon tona yakın.
*Dünyada toplam tüketilen muz adedi 700 milyar adet.
*Sadece Almanya’ da 1 milyon tondan fazla tüketilir.
*En çok yetiştirildiği ülkeler; Guatemala, El Salvador, Nikaragua, Honduras, Costa Rica, Kolombiya ve Eguador.
*Avrupa Topluluğu 1993 yılında Güney ve Orta Amerika ülkelerinden muz ithalini düzenledi.
*AB ülkelerine ithal edilecek muz en az 14 cm boyunda ve 27 mm çapında olmalı.
*Güney ve Orta Amerika ülkelerinde kozmetik sanayinde ve bira benzeri bir içkinin üretiminde de kullanılır.
*Yaprakları evlerin damına serilir, yazı yazılır ve liflerinden kumaş dokunur, artıkları hayvan yemi olarak değerlendirilir.
*Muzun satış fiyatının sadece % 20′ si üretici ülkelerde kalır, gerisi dev şirketlerin cebine girer.
*İşçilerin payına da satış fiyatının % 2′ si kalır.
*Bu sayede zengin Amerikalı ve Avrupalılar, muzu binlerce kilometrelik taşımacılığın masrafına rağmen kendi ülkelerinde yetişen meyvalardan daha ucuza yerler.
*2004 yılında Kolombiya’ da 16.000 işçi greve gidince muz şirketleri 25 milyon $ zarar ettiler.
*Muz işçilerinin Orta Amerika ülkelerindeki dayanışma örgütünün adı COLSIBA
MUZ’ UN SAĞLIK AÇISINDAN ÖNEMİ
*Muz en besleyici ve en fazla kalorili meyvalardan biridir.
*100 gramında 96 kalori bulunur.
*Ayrıca 100 gramındaki 370 miligram potasyum ile en zengin potasyuma sahip meyvadır.
*Muzun içersinde Provitamin A, E, B2, B6 ve C Vitaminleri, Niacin, Folik Asit, karbonhidrat ve bol miktarda diğer faydalı mineraller bulunur.
*Kolesterol düşürücü etkisi vardır.
*Zaman zaman enerji depolamak isteyen sporcular ve otomobil kullanırken yorulan sürücüler için ideal bir meyvedir.
*Ezilmiş olarak ishale karşı etkin bir meyvedir.
*Yüksek tansiyonu önler.
*Ülser yaralarını tedavi eder.
*İçersindeki sodyum ve potasyum kalbi güçlendirir.
*Mutluluk hormonları Serotonin ve Salsolinol muz yiyenleri rahatlatır.
*Sporcular için “yasal doping maddesi” olarak da anılır.
*Besleyici özelliği sebebiyle bebek maması olarak kullanılmaya uygundur.
http://www.agaclar.net/forum/egzotik-meyveler/857.htm
İlyas Torgaç
– Haber Lotus –
HLotus
