Ana Sayfa > Gazali

Gazali

Bir nefes felsefe 17: Gazzâlî; devlet görevlisi mi; bir sistem düşünürü mü?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Gazzâlî  okumalarının sonuncusu bu, bir seri yazı hazırlamamızın nedeni, İslam felsefesinin toplumsal açıdan ötekileştirme çabalarında hala etkisinin görülmesi.  Muhafazakar Düşünce Dergisi’nin 17 Ekim 2015 tarihinde Konya’da düzenlediği "İslam Medeniyetini Kuran Düşünürler" Sempozyumu’nda İslam medeniyetinin kurucu düşünürleri: Gazzâlî başlıklı sunumda “Bir Nefes Felsefe 12 ve 13” sizlerle paylaştığım hususlara benzer şeyler söyleyince,

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 16: Tehâfütü’l-felâsife, filozofların tutarsızlığı mı; yoksa Gazzâlî’nin yönlendirme ve yanıltmacası mı?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Bu seri yazıları takip eden dikkatli bir okurun hatırlayacağı “Bir Nefes Felsefe 14” yazısında Gazzâlî’nin filozofları tekfir ettiği temel eseri üzerinde ayrıca duracağımızı belirtmiştik.   Bilindiği üzere Tehâfütü’l-felâsife ile filozofların tutarsızlıklarının üç meselede tekfir diye nitelemesi temelde kozmolojik bir soru olan Evrenin ne zaman ve nasıl yaratıldığına dair açıklamaların önce itikâdî

Tamamını Oku

Bir Nefes Felsefe 15: Gazzâlî: “Mantık zındıklık ilmi mi; düşünmenin ölçütü mü?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

“Bir Nefes Felsefe” başlıklı yazı serisiyle akademik bilgiyi kamusal alana kısa ve daha anlaşılır bir üslupla taşımayı hedeflediğimizi biliyorsunuz. Konuları teknik açıdan anlaşılır bir şekilde aktarmaya çalışıyorum, umarım kısmen de olsa başarıyordum. Düşünce tarihimizde oynadığı rolün önemine binaen Gazzâlî yazmaya devam edelim: Felsefe, Meşşâî  alimlere göre mutluluğun elde edilmesi (tahsilu’s-saade), mantık

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 14: İslam dünyasında felsefeyi bitiren Gazzâli mi?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Gazzâlî’nin, felsefi, kelami, batini ve sûfî okumaları dönemin dini gruplar sosyolojisi olarak incelediğini düşündüğümüz el-Munkız’daki ifadelerini, Tehafütü’l-Felasife adlı eserinde daha ayrıntılı olarak inceleyerek ve iki filozof üzerinden bir karşıtlık dalgası oluşturduğu malum. Sûfî söylemi de içlerinde gruplara ayırarak (şatahatlarıyla meşhur Varlığın Birliği öğretisini hal olarak yaşayanların) dışında durduğu bakış açısına

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 13: Kaç Gazzâli var?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Giriş: Ebu Hamid Gazzâlî (1058-1111), fakih, mantıkçı, mütekellim, sûfî niteliklerine sahip  ve İslam düşüncesinde dönüm noktası olan bir âlimdir.  Selçuklu döneminin özelliklede Nizamülmülk’ün himayesinde makam ve mevki açısından oldukça iyi durumda ve eğitim ve öğretim alanında zirvesindeydi. Meşşâî filozoflara yönelttiği eleştiriler ve karşı eleştiriler, kelami felsefenin teşekkülü,  sufiliğin felsefi bir sistem

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 3: İslam felsefesinin oluşum sürecinde yerli ve yabancı kaynaklar tasnifi tutarlı mı?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet, Tasavvuf ve İlahiyat 0

Sistemler ilk öncüllerden kurulur ve her felsefi/hukuki/dini öğretiye yönelik eleştiriler genelde 2. Önerme ve onlardan çıkarsanan yargılara yöneliktir. Bu açıdan biz mantık dersinde Farabi’nin dil ve düşünce arasındaki irtibatını, tasavvur ve tasdik çeşitlerini, Hakikat’e dair sunum tarzlarını (burhan-cedel/diyalektik, hitabet/belagat/retorik, şiir ve safsata) inceleyerek felsefeye giriş yaparız. Sonra Mantık bilmeyenin ilmine

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 2: Bağlanmanın kökenine inmek için felsefe

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

 Eğer, felsefe derken ontoloji, epistemoloji ve aksiyoloji sacayağı üzerine kurulu, sistematik, eleştirel ve mukayeseli bilgileri kast ediyorsak, Varlık (V:Tanrı; v:âlem) ilişkisine dair temellendirmesini yapan ve buna uygun hayat yaşamaya yaşayan ister mümin ve müslim (Müslüman) ister gayr-i müslim olsan (Hristiyan, Musevi) bir felsefecinin konumu ne olabilir?               Ne alaka şimdi deyip

Tamamını Oku

Sünnilik, Tasavvuf, Tarikat, Nakşilik, Nurculuk, Şiilik, Selefilik İslam Düşüncesinde Neye Tekabül Eder? (2)

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Köşe Yazıları, Manşet, Polemikler 0

Sufi/ledünni ve Batini Okuma Farkı Metafizik bilgilenmelere dair ledunni/sufi okuma ile batini okuma arasındaki farkı gözden kaçırmamak gerekiyor.  İmam Gazzali’nin özellikle bu hususa dikkat ederek, batini/gnostik okumaları aşırı yorum olarak nitelendirip, vahdet-i vücutçu öğretilerin de rasyonel temellendirilmesinde sıkıntılar görerek, tasavvufi yapıyı mutedil bir şekle dönüştürmesi önemlidir. Sanıyorum tasavvufi hayatın sünnilik ile

Tamamını Oku

Bilmek, Bulmak ve Olmak

Ekrem ÖZDEMİR Felsefe, Gündem, Köşe Yazıları, Manşet 0

BİLMEK Bütün servetim bir testi sudan ibaret. Hediye etsem kıymetini bilir misin? Hem bilmek dediğin şey nedir ki! Üstelik bir soru takılıp duruyor aklıma: “bilmek neyi halleder?” “Okudum bildim deme” diye uyarıyor Yunus. Bilenlerle bilmeyenlerin bir olmadığını bilen biri için endişe verici bir durum olsa gerek. Bilenlerin anlatmadığı,anlatanların bilmediği bir alemde, hayatı

Tamamını Oku

Başka Toplumların Bilimi

Lütfi BERGEN Gündem, Köşe Yazıları, Manşet, Teknoloji 0

Osmanlı’nın İstanbul’un Fethi ile beraber Gazali sistemini yerleştirdiği, bu vesileyle bilimde duraklamanın kapısının açıldığı şeklinde bir görüş var. Bu görüşün doğruluğu hakkında bazı şüpheler duymak gerekir. Bilimlerin gelişmesinin tarihsel anlamda toplumsal sistemleri geliştirdiği fikrinin ürünü olan Batı’daki gelişme düşüncesinin eleştirilmesi gerekmektedir. Bilimler toplumsal sistemlerin yerleştiği, yeni politik ve adalet zihniyet

Tamamını Oku

Anadolu’nun Üç Kurucusu

Lütfi BERGEN Gündem, Köşe Yazıları, Manşet, Tarih 0

Türkiye’ye ait bir siyaset tarzı var ki, Anadolu’nun bin yıllık tarihini o kurmuştur. Müslümanlar, Allah Resulü (asv)’nün vefatından sonra bütün ümmeti idare eden fazıl yöneticiler aradılar. Bu konuda Hz. Ali (ra) ile Hz. Muviye çatıştı.  Müslüman toplum da şu soruyla baş başa kaldı: Hz. Ali (ra) önderliğindeki kanaat toplumu mu;

Tamamını Oku

Aralık’ta Yaşamak Zor

Ekrem ÖZDEMİR Gündem, Köşe Yazıları, Manşet, Yaşam 0

Mevsimlerin de bir talihi olduğunu söylemek, pek de hayal olmasa gerek. Mesela, aşk derdiyle gönlü hoş Rûmî’nin dilinde kış, ölümü çağrıştırır. Bahar ise, yeniden dirilmenin, hayata yeniden doğmanın adıdır. Deyim yerindeyse ölüm, saltanatı için Aralık ayını seçmiş kendine. Kuşlar alıp başını nasıl giderlerse, iyi adamlar da, iyi atlara binip gitmişler

Tamamını Oku

Anadolu’nun Dini ve Laikliği

Lütfi BERGEN Felsefe, Köşe Yazıları, Manşet, Tarih 0

Anadolu, diğer İslam ülkelerinde tatbik edilmemiş bir siyaset etme zihniyeti ve diğer Müslüman toplumlarda gelişmemiş bir İslamlaşma hareketi ile inşa edildi. İslam dünyasının hâkimiyeti Türklerin eline geçti. Türkler Anadolu’ya göçer olarak ama yerleşmek için geldiler. Şehir hayatına geçiş Doğu’dan Batı’ya doğru bir gelişme gösteriyordu. İlk Türk şehirleri İslamiyet’e ilk geçen bölgelerde

Tamamını Oku

Mâ‘ûn Suresi Bağlamında Dinsel ve Politik Konformizm

Şaban Ali DÜZGÜN Köşe Yazıları, Manşet, Tasavvuf ve İlahiyat 1

Günümüzde farklı siyasal tercih sahiplerinin Mâ‘ûn suresini, politik eleştiri kültürünün bir parçası haline getirdiklerine şahit oluyoruz. Siyasi bir partinin yöneticilerinin, Ani Harabeleri’nde Cuma namazı kılması üzerine, derhal bu sûreye atıfta bulunan rakip partiden bir bakan, bunu mürâîlik olarak etiketleyen bir çıkış yaptı. Aslında Sûre’de ‘salat’ olarak anılan terim namaz değil,

Tamamını Oku