John Brown, kölelik ile büyük bir mücadele içine girdiğinde takvimler 1834 yılını gösteriyordu. 39’da New York’ta Nort Elba’ya –kendisi gibi köleliğe karşı olan- Gerrit Smith’in ona hibe ettiği eve yerleşir.
45’te Kansas eyaletinde yerleşime açılan toprakların paylaşılma sorunu, çiftçilerle tarım işletmecileri arasında çatışmalar yaşanmasına sebep oldu. Brown, oraya giderek çiftçilerin ayaklanmasına öncülük etti.
55’te altı oğlu ve bir damadıyla beraber kölecilik karşıtı gerilla hareketini başlattı. İlk eylemi, 24-25 Mayıs 1856’da beş kölelik yanlısını yakalayıp Kansas’ta beş kölecilik karşıtının öldürülmesine karşılık vererek hayata geçirdi.
Esas ününü, 1858’de yirmi bir kişi ile Batı Virginya’daki Harpers Ferry cephanesini ele geçirerek kazanacaktı. Bu eylemle amacı, kentte bulunan ordu cephaneliğini ele geçirmek ve köle ayaklanması başlatmaktı. Böylece bütün güneyi kurtarabilecekti. Ancak yeterince hazırlık yapılmadığından plan başarıya ulaşamadı. Hatta büyük kayıp verdi: Yandaşını ve iki evladını bu eylemde kaybetti.
Brown, Robert E. Lee’nin yönetiminde olan köleci federal ordunun saldırısı ile yaralı olarak ele geçirildi. Bundan iki ay sonra 2 Aralık 1859 tarihinde yapacağı köle ayaklanması ve yaptığı işlerin vatana ihanet olarak kabul edilmesi sebebi ile idama mahkûm edilerek asıldı.
Merve Yezda Bingöl
HLotus