Ana Sayfa > Prof. Dr. Mevlüt UYANIK

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK

Türk, Pers ve Arap Akıllarının Politik Teoloji  Mücadeleleri / ”Siyasî İlahiyat”a Dair Üç Tarz-ı Tefekkür (#Teopolitik Okumalar 3)

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Köşe Yazıları, Manşet, Teoloji 0

“Kişi, kendi halkını çok seviyor gözükmek için onları her zaman göklere çıkarıyorsa tarafsızlığı kaybetmiştir ve bu durumda yapacak bir şey yoktur. Bu tür insanların yurtsever olduğuna inanmıyorum.” Hannah Arendt Bir süredir sizlere ulaştırdığım “Teopolitik Okumalar”ım aslında “Siyasî İlahiyat’a Giriş” olarak düşünülebilir. Bundan kast edilen ise teolojik kavramların veya düşünme biçimlerinin siyasetle ilişkilenme

Tamamını Oku

Sahih İnanç [Ortodoks] ve Batıl İnanç [Heteredoks] İkilemi (#Teopolitik Okumalar 2)

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Köşe Yazıları, Manşet 0

#Teopolitik Okumalar 1 yazısında İran-İsrail Çatışması üzerinden iç okumalarımızı klasik metinler üzerinden yapmaya çalıştık. İsrail’in “vekil güç/devlet” olduğu aşikâr, ama gerçekten denildiği gibi bu saldırı topyekûn İslam âlemine bir saldırı mıdır, gerçekten? Böyle kestirmeden ve kesin hüküm verici bir tespit ne derece tutarlıdır? İran’ın Şiî/Caferî öğreti üzerinden Osmanlı’nın Biladüşşam dediği bölgede

Tamamını Oku

Ekonomi-Politik Çatışmaların Meşruiyetini Teoloji ile Sağlamak (#Teopolitik Okumalar 1)

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Köşe Yazıları, Manşet, Siyaset 0

Son zamanlarda tekrar gündeme gelen “teo-politik” teriminden kastım tam olarak yazının başlığı.  Arap Baharı adıyla İslam dünyasında başlatılan gelişmelere Yemen Sanaa Üniversitesindeyken tanık olmuştum, Suriye, Irak, Filistin ve şimdi de İran üzerindeki operasyonların temelde enerji üretim ve arz merkezlerini (vekil güçleriyle) kontrol etmek isteyen küresel güçlerin Kuşak-Yol ve İmec Projesi

Tamamını Oku

Gürültülü Mekânda Sessizce ve Toz Kaldırmadan Dolaşırken Yöntem Arayışım

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Köşe Yazıları, Manşet 0

Filozof Arda Teo Grünberg Hocama Saygıyla- Filozof Arda Teo Grünberg hocam 14 Nisan 2025’de gölgeler âlemindeki yürüyüşünü tamamladı. Rahmet olsun. Felsefe ülküm/idealim üzerindeki sessiz sedasız etkisi 1987’den beri hiç azalmadı. Her yıl “Aklı Karışıklar için Kılavuz” alt başlığında Aygün Akyol kardeşimle çevirdiğimiz Gazzâlî’nin el-Munkız min’ed-Dalal (Ankara: Elis Yayınevi, 2020) adlı klasik eserini okutmaya başlamadan önce hocamdan mutlaka

Tamamını Oku

DİYET: Özgürlüğün Bedeli

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Kitap ve Kültür 0

Mustafa Özcanbaz kardeşimin yeni çalışması, Milli mücadele yıllarını Çorum özelinde anlatan son romanı. (Post Yayınları, İstanbul, 20025, 360.s) Çorum, Sevr ile bizi sıkıştırılmak istenen Anadolu Coğrafyasının ortasında bir şehir,  işgale uğramamış, ne alaka Milli Mücadele dediğinizi işitir gibi oldum. “Ey Türk Titre ve Kendine Dön, Toparlan, Hiçbir Yere Gitmiyorsun” diyerek Anadolu

Tamamını Oku

Türk Devletleri Teşkilatını “Lisanda, Fikirde ve  İşte Birlik” Bağlamında Okumak

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Türk Devletler Teşkilatı’nın Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan’ın katılımıyla oluşturulması, kadim medeniyet mihveri olan İpek yolunu güzergahlarının aktivite edilmesi açısından önemlidir. Bunun yanı sıra İç Asya/Türkistan- Ön-AsyaTürkiye kültürel sürekliliğinin bütün dünyaya ilan edilmesi, Türk dünyasının Turan idealinin/ülküsünün  “Fikir, lisan, his ve iş alanında birlik”  pratiğe geçirilmesi açısından büyük bir gelişmedir.

Tamamını Oku

Felsefi Türkçülük: Bir Ziya Gökalp Eleştirisi

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Köşe Yazıları, Manşet, Siyaset 0

Giriş: Ziya Gökalp, (1876-1924) Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş felsefesinin oluşumunda dolayısıyla da kurucu lider Mustafa Kemal Atatürk üzerinde oldukça etkili olan aydınlardan birisidir. Gökalp, okulundan düzenli ve yöntemli Batı kültürünü alırken,  döneminin âlimlerinden olan amcası vasıtasıyla Doğu kültürü ve Türk-İslam âleminin seçkin eserlerini okumuş, Namık Kemal ve Ziya Paşa’nın yazıları ve şiirleriyle

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 35: Açık toplum için her daim felsefe

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Köşe Yazıları, Manşet 0

“Bir Nefes Felsefe” serisinin “Son Söz”ü bu. Kitaplaşınca da “Ön Söz”ü olacak, nasipse.  Aslında akademik çalışmaların “Ön Söz”ü hep son söz olarak yazılır ve bir açıdan da entelektüel itiraflardan ibarettir, kitabın temel kaygısı üzerine. Aşağıdaki satırları da bir “teşekkür” yazısı olarak görmenizi istirham ediyorum. Şubat ayının karlı bir hafta sonunda Hayri Ataş Hoca’m aradı, kitaplar hakkında

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 34: Türk felsefesi ifadesi “ayrıksı”mı?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Köşe Yazıları, Manşet 0

Seyrettiğim dizilerde, bölüm başında önceki süreç hakkında kısa bir tanıtım olur ya, ben de öyle yapayım müsaadenizle. Bir Nefes Felsefe yazı dizisinin bitimini 19 Mayıs günü yaparak, Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı’mızın “kut”lu olmasına vesile olması dileğimizi ileteyim. Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran iradenin niçin Anadolu’ya çekilerek bir devlet kurmayı tercih ettiğini,

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 33: Türkiye Cumhuriyetine aidiyet hissetmenin temeli olarak Türk felsefesi

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Köşe Yazıları, Manşet 0

Türk tarihi ve coğrafyasında Türk düşüncesi ve Türk kültürünü dünyaya evrensel mesajlar verecek bir güçte felsefenin diliyle anlatımını, bu anlamda Türkiye Cumhuriyeti ile başlatmak tutarlıdır. Çünkü Türk Felsefesinin, Türkçe felsefenin resmi olarak başlangıcı Türkiye için bir varlık, Türk kültürü için bir etkinlik ve yaygınlık kazanması resmi olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuyladır. Türk

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 32: Türkiye Cumhuriyeti kuruluş felsefesini anlamak;  Anadolu ve  jeo-politik duyarlılık

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Dış Politika, Gündem, Köşe Yazıları, Manşet 0

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesini anlamak için niçin Anadolu’ya çekilerek yeni devletin kurulması ve buranın jeo politik konumu hakkında konuşmak şart. Daha önce toprağıın yurt kılınması ve jeo-kültürel duyarlılık üzerinde durmuştuk, bu yazı da Anadolu’nun konumu üzerine hasbıhal edelim. 1789 Fransız İhtilali; Değişen Dünya Siyasal Paradigması Bilindiği üzere 1789 Fransız İhtilaliyle dünya sosyo-politik

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 31: Kavram keşfetmek ve üretmek sanatı olarak felsefe; düşünce-yurtluk ilişkisi kurmak

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

“Milli bayramları kutlamayan dini bayramları kutlayacak bir vatan bulamaz.” yazısı çıkıyor sosyal medyada karşıma. 21 Nisan tarihli yazıda Ramazan Bayramı’nı kutlamış ve  “Medeniyetler Beşiği Olan Anadolu’yu Jeo Felsefi Olarak Okuma” ile Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesini anlama çabamızdan bahsetmiştim. Şimdi de 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ile TBMM’nin yeni

Tamamını Oku
Fotoğraf: Şinasi Müldür / Pixabay

Bir nefes felsefe 30:  Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesini anlama çabası; Anadolu’yu jeo-felsefi açıdan okumak

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Ramazan Bayramımız kutlu; birlikteliğimizi devam ettirmeye vesile olsun. Türkiye Cumhuriyeti’nin üniter yapısını korumanın bir yolu da, teorik temellerini anlamaktan geçer. Bu nedenle Bayram gününün yazısını ve sonraki iki yazıyı bu konuya tahsis edeceğiz. Tarihte sürekli bir devlet geleneğine sahip kadim milletlerden biri olan Türkler, Doğu ile Batı âlemini birbirine bağlayan ve

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 29: İslam medeniyetinin güncel sorunlarını aşabilmesinde yöntem sorunu olarak tarihsellik

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Takdim: Önceki yazıları okuyanlar bilir, bir süredir, tarihsellik, evrensellik müzakeresi yapıyoruz. Yetkin Düşünce (5/20:2022) dergisinin ilgili dosyası için yöneltilen son soru şöyleydi: İslam medeniyetinin güncel sorunlarını aşabilmesi için nasıl bir usul takip edilmelidir? Bu usulün, batılı bilimlerle ve özellikle tarihselcilikle nasıl bir ilişkisinin olması gerekir? Biz, Fârâbî’nin yol ve yöntemini takip ediyor

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 28: Tarihsel bir olgu ve olayı anlamak; müstağni olmadan müstakil olmak mümkün değil mi?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde “Günümüz Felsefe Akımları” dersinde tarih felsefesine dair okumalar yapıyoruz. “Tarihin belirli bir döneminde, belirli bir topluma, belirli bir dil ile gönderilen vahiylerin kıyamete kadar geçerli olması nasıl sağlanacaktır?” sorusu bağlamında metinler okuyoruz. Güz döneminde Yetkin Düşünce (5/20, 2022) dergisinin çıkarmayı düşündüğü sayıyla ilgili soruşturma sorularına da o

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 27: Tinsel bir anlama çabası olarak Kur’an’ın tarihsel ve evrensel okunması

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Genel, Köşe Yazıları, Manşet, Tasavvuf ve İlahiyat 0

Takdim: Başlık, bizim 1997’de konuyla ilgili farklı analizleri içeren makalelerden oluşturduğumuz kitabın adı. (Fecr Yayınevi, Ankara:19972011, 2017; 414.s) Bu seri yazı, kavramsal kargaşanın hâlâ devam ettiğinin ve neticede bir arpa boyu yol alamadığımızın da işareti aslında. Soruşturmada (Yetkin Düşünce, 5/20, 2022) bana yönlendirilen ikinci soru şöyleydi: Tarihselcilik kavramının farklı kültür havzasında

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 26: Tarihsellik, tarihsicilik, evrensellik “iman sınavı” mı?

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Gündem, Köşe Yazıları, Manşet 0

Kut’lu olsun yeni gün, yeni yıl ve yeni umutların simgesi haline gelen Nevruz bayramımız. Ramazan ayının bütün kardeş toplumlara esenlik ve barış getirmeye vesile olsun. Fakülte öğrenciliğim sırasında yoğun olarak tartışılan bu kavramlar üzerindeki kargaşanın hala devam ettiğinin göstergesi bu soru aslında. “Yetkin Düşünce” adlı dergiyi çıkartan arkadaşlar bir seri soru

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 25: Türkler Farsçayı resmî dil olarak kullanırken nasıl Türkçe felsefe yapabilirler ki!

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Genel, Köşe Yazıları, Manşet 0

Türkistan/Atayurt ve Türkiye/Anayurt irtibatının kültürel temellerini Felsefeyi Anadolu’da Yeniden Yurtlandırmak projesi açısından okuyarak, Türkçe Felsefe ve Türk Felsefesini genel felsefe tarihi içindeki yerini tespit etmeye çalışıyoruz, malumunuz. Bize göre, Türkçe felsefenin gelişim sürecini incelemeye başlamayı XI. yüzyıldan sonra Anadolu bölgesinde Oğuzlar tarafından kurulup geliştirilmiş olan Türk yazı diliyle olacaktır. Batı

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 24: Felsefeyi Anadolu’da yurtlandırmayı cumhurbaşkanlığı forsu üzerinden okumak

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Köşe Yazıları, Manşet 0

Selçuklu-Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti kültürel sürekliliğinin takip edilmesi, İslam dünyasında Arap ve Fars Aklının ortaya koyduğu dini tasavvurların dışında gelişen Türk Aklı ve Müslümanlık tasavvurunu anlamak ve güncellemek için önemlidir. Biz, bu sürecin Selçuklu Sultanları Tuğrul Bey, Sultan Alparslan ile başladığını, Osmanlı Devletinin kurucu beyi Osman ile farklı bir siyasal

Tamamını Oku

Bir nefes felsefe 23: İslam felsefesinin özgünlüğü ve Türkistan-Türkiye (Anadolu) hattındaki izdüşümleri

Prof. Dr. Mevlüt UYANIK Felsefe, Köşe Yazıları, Manşet 0

Bu yazı serisini okuyanlar İslam felsefesinin özgünlüğünü Meşşâî -İşrâkî  ve Ekberi öğretiler sürekliliğinde Çorum İlahiyat Fakültesinde okurken sizlerle de paylaştığımızı biliyor. 6 Şubat 20023 tarihinde  Suriye, Lübnan ve Anadolu’nun bir kısmını etkileyen elim deprem sonrasında ara tatilde uzadı malum. Bu vesileyle vefat edenlere rahmet, yaralananlara acil şifalar diliyor ve Mevla’mızdan

Tamamını Oku